Kể lại trận đánh mở màn chiến dịch năm 1972

KỂ LẠI TRẬN ĐÁNH MỞ MÀN CHIẾN DỊCH NĂM 1972
CỦA TRUNG ĐOÀN 27 CÓ HIỆU SUẤT CHIẾN ĐẤU CAO

(Nguồn tư liệu, lịch sử Trung 27)

Dương Doãn Ngụ

Mùa xuân năm 1972 cả mặt trận B5 đang rạo rực chuẩn bị cho chiến dịch tiến công giải phóng Quảng Trị. Cùng với các đơn vị bạn trên toàn mặt trận, Trung đoàn 27 đang phấn khởi bước vào làm công tác huấn luyện bổ sung và đi trinh sát chuẩn bị chiến trường. Ngày 4 tháng 2 năm 1972 Trung đoàn lần lượt rời khỏi nông trường Quyết Thắng cơ động vào đứng chân ở bờ bắc sông Bến Hải (khu vực khe cau, điểm cao 202) là vị trí quen thuộc của Trung đoàn qua mỗi mùa chiến dịch.

Nhiệm vụ của Trung đoàn trong chiến dịch này là: tiêu diệt và giải phóng hoàn toàn khu vực điểm cao 544 và đồi tròn, mở cửa hướng bắc cho các đơn vị chủ lực tiến vào giải phóng tỉnh Quảng Trị. Cứ điểm 544 được Mỹ, ngụy cho là “con mắt thần” của hàng rào điện tử Mác Na-ma-ra, với chiến sỹ Trung đoàn 27 thì quá quen vì đã nhiều lần vây ép, kìm chân quân Mỹ, ngụy trong những năm 1968 -1969 – 1970.

Trước nhiệm vụ quan trọng của Bộ tư lệnh chiến dịch giao cho, Đảng ủy và Ban chỉ huy Trung đoàn ra nghị quyết lãnh đạo đơn vị, thông qua phương án tác chiến, xác định cách đánh cụ thể cho từng đơn vị trên từng hướng cụ thể. Tiểu đoàn 2 được giao nhiệm vụ vây lấn, tiến tới dứt điểm nhanh chóng khu vực điểm cao 544. Tiểu đoàn 3 bí mật thọc sâu vào đôngNamkhu vực điểm cao 544, tiêu diệt địch ở điểm cao 322, 288 và sẵn sàng đánh địch phản kích lên điểm cao 544, nhằm cô lập hoàn toàn cứ điểm 544 và đồi tròn. Tiểu đoàn 1 cho một đại đội luồn sâu và lực lượng còn lại làm dự bị của Trung đoàn.

Về phía địch lúc này ngoài lực lượng đang đóng quân tại chổ trên các căn cứ Cồn Tiên, điểm cao 544, đầu Mầu và điểm cao 241.v.v. còn có sư đoàn 3 ngụy làm lực lượng cơ động giải tỏa cho toàn khu vực này.

Mọi công tác chuẩn bị chiến trường cơ bản đã xong, sở chỉ huy Trung đoàn đã vào điểm cao 425 (phía đông bắc điểm cao 544), đơn vị cuối cùng của tiểu đoàn 3 đã vào chiếm lĩnh xong trận địa. Khoảng 7 giờ sáng ngày 30 tháng 3 năm 1972 đạn pháo của địch từ Quận lỵ Cam Lộ bắn vào trận địa của đại đội 2 và 2 máy bay trực thăng bắn đạn khói xuống trận địa phục kích của tiểu đoàn 3, thăm dò chuẩn bị cho cuộc hành quân giải tỏa xung quanh căn cứ 544, đến 9 giờ trinh sát ta phát hiện có một tốp dân đang đi thẳng vào trận địa, ở phía sau có lính cầm súng ép dân đi nhanh.  Để đánh lừa địch mắc đúng bẩy mà chúng dựng lên, cán bộ tiểu đoàn 3 bí mật  tiếp cận dân, ra hiệu cho đoàn người đi qua khỏi trận địa phục kích, bọn lính ở phía sau tưởng là dân không gặp lực lượng ta nên chúng lệnh cho lực lượng phía sau tiếp tục hành quân lên hướng điểm cao 544.

Đúng 10 giờ 40 phút đội hình hành quân của địch lọt vào trận địa của tiểu đoàn 3, còn 20 phút nữa mới đến giờ nổ súng, nhưng thời cơ đã đến, quân địch rất chủ quan. Sau khi cân nhắc các mặt đều thuận lợi tiểu đoàn trưởng ra lệnh cho đơn vị nổ súng, loạt mìn định ở bộ phận khóa đuôi của đại đội 1 vang lên, cùng lúc 6 khẩu cối 82mm của tiểu đoàn dồn dập đánh vào đội hình 2 đại đội địch đang vượt sông Cam Lộ, tất cả đồng loạt nổ súng, đại đội địch đi đầu bị đánh bất ngờ phần lớn đã bị tiêu diệt, số còn lại chúng co cụm chống trả yếu ớt chờ 2 đại đội phía sau lên giải vây. Trước tình hình đó, tiểu đoàn cho đại đội 2 xuất kích và điều trung đội cối 82mm của đại đội 4 lên điểm cao 288 bắn trực tiếp vào đội hình địch ở sông Cam Lộ tạo thế cho đại đội 1 đánh dứt điểm quân địch còn lại ở phía nam điểm cao 288.

Lực lượng ta tiếp tục phát triển chiến đấu xuống phía nam, bọn địch bị đánh bất ngờ và hoảng hốt hơn khi nhìn thấy quân ta xuất kích từ điểm cao 288 sang. Tiếng súng của các khẩu AK, B40, B41 cứ lan dần xuống bờ sông Cam Lộ, nơi bọn chỉ huy tiểu đoàn 2 quân ngụy đang tập trung cố giữ địa bàn chờ xe tăng, thiết giáp lên chi viện. Thừa thắng tiểu đoàn 3 truy kích địch ra tận bờ sông bao vây tiêu diệt 2 đại đội quân ngụy, lúc này một mình chiến sỹ Nguyễn Viết Mão của đại đội 1 đã mưu trí dũng cảm đánh lừa quân địch bắt được 12 tù binh trong đó có thiếu tá Hà Thúc Mẫn- tiểu đoàn trưởng, tiểu đoàn 2 ngụy lúc 11giờ 30 phút, đồng thời cũng là lúc Bộ tư lệnh mặt trận phát lệnh nổ súng tiến công trên toàn mặt trận. Tuy nhiên trận đánh của tiểu đoàn 3 Trung đoàn 27 có sớm hơn thời gian qui định của mặt trận, song ai củng thấy nổ súng lúc này là đúng thời cơ, đánh bất ngờ đạt hiệu suất chiến đấu cao, tạo thuận lợi cho tiểu đoàn 1 và tiểu đoàn 2 tiến công  cứ điểm 544 và đồi tròn một mục tiêu quan trọng mà Bộ tư lệnh chiến dịch giao cho Trung đoàn 27.

Đúng giờ G tiểu đoàn 2 nổ súng đánh chiếm các mỏm Đ1, Đ2, Đ3 và Đ4 ở phía bắc điểm cao 544 để làm bàn đạp. Lúc này do pháo và cối 160mm, cối 120mm của ta đánh mạnh vào cứ điểm 544 và đồi tròn nên bọn địch rất hoang mang, nắm thời cơ trung đoàn trưởng Phạm Minh Tâm lệnh cho tiểu đoàn 2 dùng bộ phá rào FR  mở cửa hướng tây bắc và một cữa hướng tây cứ điểm 544, đại đội 5 và đại đội 6 đã tập trung lực lượng đồng loạt xung phong tiến công trên cả 2 hướng, sau hơn 10 phút chiến đấu tiểu đoàn 2 đã cắm lá cờ giải phóng lên nóc  hầm của chỉ huy quân ngụy Sài Gòn. Cứ điểm 544 được giải phóng, “cánh cữa sắt”, một mắt xích quan trọng của hàng rào điện tử Mắc-na-ma-ra bị chặt đứt hoàn toàn, tiểu đoàn 2 hoàn thành nhiệm vụ được giao, để lại một bộ phận chốt giữ điểm cao 544, đại bộ phận còn lại tiếp tục phát triển chiến đấu chuẩn bị tiến công sang đồi tròn. Đúng 5 giờ sáng ngày 31 tháng 3 năm 1972, đại đội 5 điểm hỏa bộ “rồng lữa” mở cửa, đại đội 6 chia làm 2 mũi đánh thẳng vào giữa đồi tròn, nghe tiếng súng nổ một bộ phận của tiểu đoàn 1 đã chủ động đưa một mũi tiến công từ hướng Tây nam lên, bị tiến công bất ngờ trên nhiều hướng quân địch không kịp trở tay chống trả, đến 10 giờ ngày 31 tháng 3 năm 1972 căn cứ đồi tròn đã bị tiểu đoàn 2 đánh chiếm. Như vậy chỉ sau 2 ngày đêm chiến đấu, với lối đánh táo bạo, đúng thời cơ Trung đoàn 27 đã san bằng 2 cứ điểm quân  địch, diệt gọn 2 tiểu đoàn và 1 đại đội của trung đoàn 2 ngụy, đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn 1 và các đại đội khác, bắt 130 tên địch, phá hủy 5 xe tăng, thu 1 xe tăng và 1 xe GMC. Trung đoàn được tặng 1 huân chương chiến công giải phóng hạng nhất. Bộ tư lệnh chiến dịch đã giửi điện biểu dương  “Trung đoàn 27 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trong thời gian ngắn đã tiêu diệt nhiều địch, chiếm giữ địa bàn, mở được cánh cửa phía bắc của chiến dịch đúng thời gian qui định”.

Đêm ngày 5 tháng 4 năm 1972, Trung đoàn nhận được điện của Bộ tư lệnh chiến dịch “để lại một bộ phận chốt giữ bàn đạp, lực lượng còn lại chuẩn bị hành quân

sang hướng đông nhận nhiệm vụ mới”.